Tjiftjaf

De Vogelwerkgroep gaat dit jaar regelmatig een vogel in de kijker zetten. We hopen dat de lezers van de Groentjes en/of de website dat interessant vinden (laat maar eens horen …).

Eén van de voorjaarsbodes in de natuur, zoals o.a. de citroenvlinder of speenkruid. De tjiftjaf ‘opent’ het seizoen voor de trekvogels. Elke keer is het weer genieten om ‘m voor het eerst te horen en dan is hij een tijdlang op veel plaatsen te horen. Het is een van de meest voorkomende broedvogels in Nederland én zeer herkenbaar aan zijn zang.

De tjiftjaf is best een mooi vogeltje (kopje kleiner dan de huismus), alhoewel niet bijzonder getekend en een beetje saai bruingeelgroen gekleurd. Een liefhebber van bossen/bosranden met rijke ondergroei en struikgewas. De meeste trekken in de winter weg naar Zuid-Europa of Noord-Afrika, een klein aantal blijft in Nederland.
De tjiftjaf herken je vooral aan zijn zang: hij roept bij herhaling zijn eigen naam, tjif-tjaf-tjif-tjaf …!
Zijn wetenschappelijke naam Phylloscopus Collybita’ verwijst naar het foerageergedrag (kijken, zoeken naar voedsel) respectievelijk zijn zang (geldwisselaar; dat is ook een handig ezelsbruggetje). Toch is het wel grappig dat de ‘vertaling’ van die zang in diverse talen toch tot verschillende benamingen heeft geleid.

De tjiftjaf heeft donkere poten en korte vleugels. Hij vliegt rusteloos door de vegetatie en slaat tijdens het voedsel zoeken langzaam met zijn staart. De dichte vegetatie vlak boven de grond is de plek waar ze het nest bouwen (verstoring door loslopende honden ligt daarom op de loer). Twee legsels per jaar is geen uitzondering. De broedzorg is overigens vooral een rol van het vrouwtje.
De tjiftjaf eet bijna uitsluitend insecten en hun larven: vliegen, muggen, kevers. In de herfst en de winter eten ze ook bessen en zaden.
Leuk om te weten: de tjiftjaf speelde een hoofdrol in het Suske en Wiske album ‘De toornige tjiftjaf’ (1971) die ten strijde trekt tegen vogelvangers.

Vergisvogel …
Verwarring met de fitis is zeker mogelijk. Ze lijken dan ook sterk op elkaar. Er zijn zeker verschillen in kleur en tekening, de poten verschillen in kleur en de fitis is wat slanker en heeft wat langere vleugels (trekt ook verder weg), maar het grootste verschil zit ‘m toch vooral in de zang: de fitis is meer melodieus en zingt een (aflopend) riedeltje. Jac P. Thijsse gaf de fitis als motto mee “Het is vandaag mooi weer, maar het blijft niet zo” dat vaak vandaag de dag nog wel als ezelsbruggetje wordt genoemd.

Vogelwerkgroep Natuurgroep Gestel, Jaap Sonnevijlle
Foto’s: Paulien Hermes

Bronnen: Vogelbescherming en Natuurpunt
Contact: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.